دیروز 27 مردادماه‌، خطبه‌ی نماز جمعه در مسجد صادقیه‌ی تهران به امامت استاد عزیزالله بابایی برگزار و بر اهمیت و جایگاه‌ مسأله‌ی فلسطین در اسلام تأکید شد.

دیروز جمعه 27 مرداد ماه سال جاری، خطبه‌ی نماز جمعه در مسجد صادقیه‌ی تهران با بحث پیرامون «برخی از احکام و سنتهای عید فطر» به امامت استاد عزیزالله بابایی در میان انبوهی از نمازگزاران روزه دار برگزار شد. 

امام جمعه این هفته مسجد صادقیه تهران با بیان اینکه احکام و سنت‌های عید زیاد است و در اینجا تنها به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود. مهم‌ترین آن‌ها را اینگونه بر شمرد: 

اول گفتن تکبیر: «وَ لِتُکَبِّرُوا اللَّهَ عَلى ما هَداکُمْ» و تا به بزرگى یاد کنید خدا را بر آنچه راه نمود شما را به آسان‌ترین شریعت. 

استاد بابایی افزود: مستحب است این تکبیرات از غروب آفتابِ آخرین روز از رمضان یا از صبح عید شروع شود و تا حضور امام به نمازهای عید ادامه یابد. الفاظ تکبیر این است: «الله اکبر الله اکبر، الله اکبر، لا اله الا الله، الله اکبر، و الله اکبر، ولله الحمد» والفاظ دیگری هم وارد است. 

دوم خوردن چند عدد خرما قبل از رفتن به عیدگاه: زیرا رسول الله (ص) روز عید فطر تا چند دانه خرما نمی‌خورد به عیدگاه نمی‌رفت و در خوردن آن‌ها عدد فرد را رعایت می‌کرد. بخاری (۹۵۳) 

سوم: کسی که به نماز عید می‌رود بهترین لباسش را بپوشد: این حکم برای مردان است، و زنان که به عیدگاه می‌روند، نباید لباس زیبا بپوشند. چون رسول الله (ص) فرموده است: 

 «وَلْیَخْرُجْنَ تَفِلات»؛ زنان باید با لباس عادی و معمولی به عیدگاه بروند. (روایت از امام احمد و دیگران)

چهارم غسل عید: برخی از علما گفته‌اند: مستحب است که انسان برای نماز عید غسل کند و همین امر از برخی اسلاف و علمای گذشته روایت شده است.. 

پنجم خواندن نماز عید: مسلمانان به مشروعیت و خواندن نماز عید اجماع نموده‌اند؛ برخی از آنان آن را سنت، برخی فرض کفایه و برخی دیگر فرض عین دانسته‌اند و گفته‌اند که تارک نماز عید گناهکار محسوب می‌شود. آنهایی که نماز عید را فرض می‌دانند استدلالشان به این صورت است که رسول الله (ص) حتی به دختران پرده نشین و جوان دستور داد تا خود را به عیدگاه برسانند و دستور فرمود زنان قاعده در گوشه‌ای جدا از جمعیت نماز گزاران بنشینند، زیرا زن قاعده نمی‌تواند در مسجد بماند. 

وی گفت: برخی از علمای امت ترجیح داده ومی گویند که نماز عید فرض است و بر مسلمان مکلّف و مذکر واجب است که جهت ادای نماز به عیدگاه برود؛ مگر شخصی که عذری داشته باشد. نماز عید اگر از کسی فوت شود طبق نظر برخی از علما ساقط می‌گردد. برخی از علما گفته‌اند که قضای نماز عید سنت است، از دیدگاه این دسته از علما، هرگاه شما به عیدگاه آمدید و امام را در حال ایراد خطبه دیدید، نماز عید را به‌‌ همان شکلی که امام خوانده است بخوانید. 

ششم قرائت سوره‌ها در دو رکعت عید: سنت است در رکعت اول سوره‌ی «اعلی» و در رکعت دوم سوره‌ی «غاشیه»، خوانده شود. یا سوره‌ی «ق»، در رکعت اول و سوره‌ی «قمر»، در رکعت دوم خوانده شود. (مسلم) این هر دو مورد از پیامبر (ص) به اثبات رسیده‌اند. 

هفتم هرگاه جمعه و عید در یک روز با هم جمع شوند: هر دو در وقتشان برگزار می‌شوند، کما اینکه ظاهر حدیث نعمان بن بشیر که در صحیح مسلم روایت شده برهمین موضوع دلالت می‌کند. (مسلم ) پس کسی که در نماز عید شرکت کرده است، اگر بخواهد می‌تواند به نماز جمعه برود و اگر بخواهد می‌تواند نماز ظهر را بخواند و در نماز جمعه شرکت نکند. 

خطیب جمعه‌ی مسجد صادقیه‌ی تهران در ادامه خطبه نماز جمعه بیان کرد: یکی دیگر از احکام نماز عید در نزد بسیاری از علما این است که هرگاه انسان قبل از حضور امام به عیدگاه می‌رود باید بنشیند و از خواندن هر نوع نمازی خودداری کند؛ چون ثابت شده است که رسول الله (ص) نماز عید را دو رکعت خوانده و قبل و بعد از آن هیچ نماز دیگری نخوانده است. (بخاری و مسلم) 

استاد بابایی گفت: بعضی از علما گفته‌اند که اگر انسان قبل از حضور امام به عیدگاه برود باید دو رکعت نماز بخواند. چون عیدگاه در حکم مسجد است و برای همین است که عید‌گاه نیز شامل این حدیث می‌باشد: «إِذَا دَخَلَ أَحَدُکُمْ الْمَسْجِدَ فَلَا یَجْلِسْ حَتَّى یُصَلِّیَ رَکْعَتَیْنِ» (بخاری و مسلم) «هرگاه یکی از شما به مسجد آمد تا دو رکعت نخوانده است نباید بنشیند» اما نماز نخواندن پیامبر (ص) قبل و بعد از نماز عید بدان خاطر بوده که ایشان به محض تشریف فرمایی نماز عید را آغاز می‌کرد. بنابراین خواندن تحیة المسجد در عیدگاه ثابت می‌شود.‌‌ همانگونه که خواندن آن برای تمام مساجد به اثبات رسیده است. 

وی در این باره گفت: بنده ترجیحاً می‌گویم که در عیدگاه باید تحیة المسجد خوانده شود، ولی با این وجود در مورد این مسئله، ایرادی از یکدیگر نمی‌گیریم چون این مسئله، مسئله‌ای اختلافی است. اصلاً تردیدِ یکدیگر در مسائل اختلافی مناسب نیست، مگر آنکه در آن مسئله دلیلی کاملاً روشن موجود باشد، ولی در اینجا باید بگویم که اگر کسی در عیدگاه، تحیة المسجد بخواند از او ایرادی نمی‌گیریم و اگر کسی هم نخواند بر او ایرادی نیست. 

نهم در روز عید فطر، ادای زکات فطر فرض است: رسول الله (ص) دستور داده که زکات فطر باید قبل از نماز عید داده شود. (بخاری و مسلم). دادن زکات فطر قبل از یک یا دو روز زود‌تر نیز جائز است، به دلیل حدیث ابن عمر(رض) «وکانوا یُعطُون قبل الفطر بیوم أو یومین» (بخاری) «آنان زکات فطر را یک یا دو روز قبل از عید پرداخت می‌کردند» 

استاد بابایی افزود: کسی زکات فطرش را بعد از نماز عید ادا کند به عنوان زکات فطر قبول نمی‌شود. چون ابن عباس گفته است: «مَنْ أَدَّاهَا قَبْلَ الصَّلَاةِ فَهِیَ زَکَاةٌ مَقْبُولَةٌ وَمَنْ أَدَّاهَا بَعْدَ الصَّلَاةِ فَهِیَ صَدَقَةٌ مِنْ الصَّدَقَاتِ» (ابو داود و حاکم)؛ پس هر کس قبل از نماز (عید) آن را بپردازد به عنوان زکات فطر قبول است و هر کس بعد از نماز آن را بدهد صدقه‌ای همچون سایر صدقات خواهد بود. 

وی گفت: پس بر انسان حرام است که زکات فطر را از نماز عید به تأخیر بیندازد. چنانچه بدون عذر آن را بعد از نماز بپردازد از او به عنوان صدقه‌ی فطر قبول نمی‌شود. ولی اگر شخصی بنا بر عذری نتوانست قبل از نماز عید زکات فطرش را بپردازد، مانند کسی که در سفر باشد و در خانه کسی را نداشته باشد که در غیاب او زکات فطرش را بدهد، به خاطر این تأخیر گناهکار نمی‌شود، چون معذور است. 

دهم: مردم در این روز به یکدیگر تبریک و شاد باش بگویند. ایشان در این باره گفت: متأسفانه امروزه مردم مسائل زیادی را در روز عید انجام می‌دهند که برخلاف شرع است، برخی از مردان که به خانه‌ی اقوام و دوستانشان می‌روند، با زنان نامحرم مصافحه می‌کنند. برخی از مردم را مشاهده می‌کنیم که از کسانی که از مصافحه با زن نامحرم خودداری می‌کنند، اظهار انزجار و نفرت می‌کنند. لیکن چنین افرادی را باید نصیحت کرد و حقیقت را برایشان بیان نمود. 

یازدهم: عمل دیگری که در روز عید انجام می‌گیرد این است که مردم همدیگر را در آغوش می‌گیرند و زنان محرم خود را می‌بوسند و در این کار اشکالی وجود ندارد؛ اما برخی از علما بوسیدن زنان محرم را نیز مکروه دانسته‌اند، بجز مادر، که شخص می‌تواند سر و پیشانی‌اش را بوسه بزند و همچنین در مورد دختر چنین اجازه‌ای داده‌اند. از بوسیدن رخسارهای سایر محارم باید پرهیز شود که این کار برای فرد سالم‌تر است. 

دوازدهم: کسی که به نماز عید می‌رود برایش سنت است که مسیر رفتنش را از مسیر برگشتنش جدا کند. (بخاری). اگر سؤال شود که حکمت از تغییر مسیر چیست؟ در پاسخ می‌گوئیم: متابعت و پیروی از رسول الله (ص) در همین است که راههای رفت و برگشت را تغییر دهیم. استاد عزیزالله بابایی یادآوری کرد: الله تعالی در خصوص متابعت از پیامبر (ص) فرموده است: «وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالا مُبِینًا» (احزاب: ۳۶)؛ «هیچ مرد و زن مؤمنی که در کاری که الله و پیامبرش حکم کرده باشند، اختیاری از خود در آن ندارند. هر کس از دستور الله و پیامبرش سرپیچی کند، گرفتار گمراهی کاملاً آشکاری می‌گردد». 

روز قدس

استاد بابایی در بخش پایانی خطبه ضمن اشاره به روز قدس گفت: مسجد الأقصی قبله‌گاه نخستین مسلمانان است: «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیْلا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا إِنَّه هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ» سرزمین فلسطین بنا به دلایلی محکم از قرآن وسنت، جایگاه وی‍ژه‌ای در دیدگاه اسلامی دارد و بخاطر همین جایگاهش، مسلمانان آن را در کانون توجه خود قرار می‌دهند ونسبت به مسائل آن حساس می‌باشند از خداوند متعال مسالت داریم که هر چه زود‌تر قدس آزاد گردد. 

امام جمعه مسجد صادقیه‌ی تهران در پایان خطبه، نکاتی را پیرامون چگونگی برگزاری نماز عید فطر امسال و رعایت قوانین ویژه‌ی مسجد صادقیه برای حاضرین تشریح کرد. 

گفتنی است دهمین خطبه‌ی نماز عید فطر مسجد صادقیه تهران، امسال، پس از اعلام عید از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران برگزار می‌شود. اقامه‌ی نماز عید فطردر سایر مساجد اهل سنت استان تهران به همین شکل خواهد بود.